-
1 нельзя
1. нареч. в знач. сказ.невозможномөмкин түгел, -п булмай2. нареч. в знач. сказ.не допускаетсяярамайнельзя ли — булмаймы, мөмкин булмаҫмы, ярамаҫмы
нельзя сказать, чтобы — (тип) әйтеп булмай
-
2 безутешный
1. прил.ҡара ҡайғылы, йыуатҡыһыҙкеше2. прил.йыуатып булмай торған -
3 далеко
1. в знач. сказ.оҙаҡ, алыҫ2. нареч.; прям., перен.алыҫ, йыраҡ3. кому-чему, до кого-чего в знач. сказ., безл.-рға/-ргә алыҫ, йыраҡдалеко зайти — тәрәнгә китеү, ҡатмарлашыу
далеко не — бер ҙә, һис тә, бик үк, ул хәтле
далеко не уедешь (не уйдёшь) с чем, на чём — алыҫ (әллә ҡайҙа) китеп булмай, әллә ни ҡылып булмай
далеко пойти — юғары күтәрелеү, уңыштар яулау (эштә, тормошта)
-
4 каша
ж; прям., перен.бутҡа, иҙмәзаварилась каша — эш буталыу, буталсыҡ
каши не сваришь с кем — уртаҡ тел табып булмай, бутҡа бешереп булмай, борсағың бешмәү
-
5 малый
I1. прил.бәләкәй, бәләкәс2. прил.только кратк. ф.бәләкәй, наҡыҫс малых лет — бәләкәйҙән үк, йәштән үк, бала саҡтан уҡ
самое малое — кәмендә, кәм тигәндә
без малого; без мала — тип әйтерлек, -ға/-гә яҡын
от мала до велика — йәше-ҡарты, олоһо-кесеһе
мал золотник, да дорог — аҫыл таш ҙур булмай, алтын ҙур булмай
за малым дело стало — эш юҡҡа ғына туҡтап ҡалды, эш бик бәләкәй нәмәгә килеп терәлде
IIм; разг.егет (кеше), йәш егет (үҫмер) -
6 неизлечимый
-
7 неисцелимый
книжн.һауыҡтырып (терелтеп, сәләмәтләндереп) булмай торған -
8 непереводимый
прил.тәржемә ителмәй (итеп булмай) торған -
9 неумолимый
1. прил.һүҙгә күнмәүсән, һүҙгә күндереп булмай торған, ыҡҡа килмәүсән2. прил. перен.боҙолмаҫ, үҙгәрмәҫ, ҡотолғоһоҙ -
10 неустранимый
прил.бөтөргөһөҙ, бөтөрөп булмай торған, ҡотолғоһоҙ, ҡотолоп булмай торған -
11 ничто
1. мест.ни один, никакой предметбер нәмә лә, бер ни ҙә, һис нәмә, һис бер нәмә, һис ни2. мест. в знач. сущ.; с; нескл. ничтобер кем дә түгел, бер нәмә лә түгелон по сравнению с другими ничто — ул, башҡалар менән сағыштырғанда, бер кем дә түгел
ничего не стоит — бер ни түгел, бик анһат
из ничего (сделать, получить и т.п.) — юҡтан бар итеү
ни во что не ставить (считать) — бер кем менән иҫәпләшмәү, бер кемде һанламау, (ихтирам итмәү)
ни за что — бөтөнләй, бер ҡасан да, һис тә
ни с чем уйти (остаться, вернуться и т.п.) — буш (бер ниһеҙ) китеү (ҡалыу, ҡайтыу һ.б.)
-
12 угнаться
1. сов. за кем-чемобычно с отрицаниемҡыуып (йүгереп) етеү, ҡалышмау, өлгөрөү2. сов. за кем-чемперен., разг.обычно с отрицаниемҡыуып етеү, етешеү, тиңләшеү -
13 вернуть
1. сов. чтоотдать обратнокире (ҡайтарып) биреү, (кире) ҡайтарыу2. сов. чтополучить обратноҡайтарып алыу, кире алыу (ҡайтарыу), тергеҙеү3. сов. чтокого-чтозаставить вернутьсякире бороу (ҡайтарыу), бороп ҡайтарыу -
14 выкинуть
1. сов. см. выбросить2. сов. перен.исключитьсығарып ташлау, төшөрөү, төшөрөп ҡалдырыу3. сов.выставитьсығарып ҡуйыу, һуҙыулежать, выкинув вперёд — руки ҡулдарҙы алға һуҙып ятыу
4. сов.вывеситькүтәреү, сығарып элеү (аҫыу)5. сов.кого-что и без доп.; прост.преждевременно разрешиться от бремени(бала) төшөү, (ҡолон, быҙау, бәрәс) һалыу6. сов. что; разг.(көтмәгәндә) эшләү, эшләп ташлау (ҡуйыу) -
15 грех
1. м рел.гөнаһ2. мгөнаһ, ғәйеп3. м в знач. сказ., с неопр.; разг.яҙыҡ, гөнаһкак на грех — гөнаһ шомлоғо кеүек, әйтерһең, юрый
с грехом пополам — көс-хәл менән, нисек етте шулай
что греха таить — сер итеп тотоп булмай, тураһын әйтергә кәрәк
-
16 дать
1. сов.кого-чтобиреү, биреп тороу2. сов. с неопр.позволитьирек (мөмкинлек) биреү, рөхсәт итеү3. сов.повел.в знач. побудит. частицыҡайҙа, ҡанадай отдохну — ҡана, ял итеп алайым әле
дай я сам пойду — ҡана, үҙем барайым әле
дать волю рукам — ҡулды оҙайтыу, ҡулсырланыу
дать дорогу кому — юл күрһәтеү, тормош юлына сығарыу
дать жизнь — йән биреү, бала тыуҙырыу
дать знать — белгертеү, хәбәр итеү
дать маху: — 1) һынатыу
2) бирешеү; дать начало чему — башлап ебәреү, башланғысы булыу
дать понять — аңғартыу, һиҙҙереү
дать свет — яҡтылыҡ (ут) биреү, яҡтыртыу
дать себе труд — тырышып ҡарау, үҙеңде ышандырыу
дать слово: — 1) кому берәйһенә һөйләргә һүҙ биреү
2) вәғәҙә (һүҙ) биреү; дать стрекача (тягу) — табан ялтыратыу, шылыу
дать урок кому — һабаҡ (кәрәген) биреү, арт һабағын уҡытыу
дать шпоры — ҡабаландырыу, тиҙләтеү
как пить дать — һис һүҙһеҙ, һис шикһеҙ
не дать в обиду — арҡалау, яҡлашыу
ни дать ни взять — тап (тас), һуйып ҡаплаған
4. сов. чтоустроить, организоватьойоштороу5. сов.кого-чтопредоставитьбиреү6. сов. разг.определить возрастбиреү7. сов. чтопоручитьбиреү, ҡушыу8. сов. чтопоказатьбиреү, күрһәтеү9. сов. чтопринести как результатбиреү, килтереү10. сов. чтопроизвести, сделатьбиреү11. сов. о появлении чего-л. в чём-л.барлыҡҡа килеү, хасил булыу, -ланыу/-ләнеүдать осадок — төбөнә ултырыу, һарҡынды барлыҡҡа килеү
дать трещину — ярыҡ барлыҡҡа килеү, ек хасил булыу
дать осечку — атылмау, сағылмау
-
17 делать
1. несов. что и без доп.эшләү, ҡылыу2. несов. чтояһау, эшләү3. несов. чтобашҡарыу, яһау, ҡарау4. несов. чтобарыу, йөрөү, үтеү5. несов. чтотектереү, эшләтеү6. несов.кого-чтоитеүделать акцент на чём — баҫым яһап әйтеү, һыҙыҡ өҫтөнә алыу
делать выбор — һайлау, һайлап алыу
делать из мухи слона перен. — төймәләйҙе дөйәләй итеү
делать кислую мину (лицо) — йөҙгә ризаһыҙлыҡ билдәһе сығарыу, сырай һытыу
делать нечего в знач. вводн. сл. — бер нәмә лә эшләп (ҡылып) булмай
делать упор на кого-что, на ком-чём — баҫым яһау
делать честь: — 1) ихтирам (хөрмәт) күрһәтеү
2) ихтирамға (хөрмәткә) лайыҡ булыу; от нечего делать — эш юҡтан, буш (тик) торғандан
-
18 дохнуть
1. сов. разг.сделать вдох и выдохһулау, һулап алыу (ҡуйыу), тын алыу2. сов.подутьиҫеү, иҫеп ебәреүдохнуть негде (нельзя) — тын алыр урын юҡ, тын да алып булмай
не сметь дохнуть — тын да алмау (сығармау), шымтайыу, шым-шырыҡ (ҡурҡыу, өндәшмәү)
3. несов.үлеү, зыянлау, ҡырылыу, ҡырғын төшөүхайуандарға ҡаратакак мухи дохнут — себен кеүек ҡырылалар, тәгәрәшеп ятып үләләр
-
19 ехать
1. несов.барыу2. несов.уезжатькитеү3. несов. перен., разг.шыуыу, тайыудальше ехать некуда — башҡаса булдырып булмай, башҡаса сара юҡ, эш-хәлдең, нәмәнең бынан да насар булыуы мөмкин түгел
-
20 зарезать
сов. когоһуйыу, салыу, боғаҙлаубез ножа зарезать — бысаҡһыҙ һуйыу, бик ауыр хәлгә ҡуйыу
хоть зарежь(те) — бер нисек тә, һис тә (үлтерһәң дә булмай)
См. также в других словарях:
Убыр — (башк. убыр, восходит к общетюркскому оbur от корня оp ‘засасывать’, ‘затягивать’) в башкирской мифологии упырь, вампир; мифический персонаж, оборотень, покойник. В сказках встречаются персонажи башк. убыр әбей старушка убыр (другое… … Википедия